PHẦN 5 - SỰ KHỜ DẠI LỘ RA TỪ CÁI VẺ THÔNG MINH - 2

Người nông dân trở nên quá bận rộn khi họ bắt đầu tìm hiểu thế giới và quyết định xem những gì “tốt” nếu ta làm cái này hay cái nọ. Tất cả những cuộc nghiên cứu, thử nghiệm của tôi đều theo hướng là để không làm cái này hoặc không làm cái kia. Trong suốt 30 năm trời, tôi đã nhận ra rằng tốt nhất là người nông dân gần như không nên làm gì cả.

Mọi người làm càng nhiều thứ thì xã hội càng phát triển và càng nhiều vấn đề nảy sinh. Sự tàn phá thiên nhiên, sự cạn kiệt các nguồn tài nguyên, tinh thần mọi người luôn bị căng thẳng, lo âu và phân mảnh, tất cả những điều này đến từ việc mọi người cố gắng làm 1 cái gì đó. Lúc ban đầu thì không có gì cần phải phát triển và cũng không có gì cần phải làm cả. Tuy nhiên chúng ta đã tiến đến thời điểm phải tiến hành 1 phong trào để quay về lại với thiên nhiên chứ không phải để tạo ra 1 cái gì đó mới mẻ hơn.

Tôi được sinh ra để đi đến trường học

Một chàng trai trẻ với chiếc túi trên vai thong dong bước đến cánh đồng nơi chúng tôi đang làm việc. Tôi hỏi anh ta:

“Anh từ đâu đến?”

“Ở bên kia”

“Anh đến đây bằng cách nào?”

“Tôi đi”

“Anh đến đây làm gì?”

“Tôi không biết”

Phần lớn những người đến đây không vội vã tiết lộ tên hoặc câu chuyện trong quá khứ của mình. Và mục tiêu của họ cũng không rõ ràng. Bởi vì rất nhiều người không biết tại sao họ lại đến đây, nhưng họ vẫn đến, và điều này hoàn toàn tự nhiên.

Ngay từ ban đầu, mọi người đã không biết rằng họ tự đâu tới và sẽ đi đâu. Khởi đầu bạn ra đời từ tử cung của mẹ bạn và sau đó lại trở về với đất mẹ, giải thích theo kiểu sinh học là thế nhưng không ai thật sự biết điều gì xảy ra trước khi họ được sinh ra và thế giới chờ đợi họ sau cái chết là gì.

Sinh ra mà không biết lý do và cũng không biết đi về đâu – loài người thật là 1 sinh vật bi thảm.

Một ngày khác tôi đã tìm thấy 1 cái nón dệt bằng cói bị bỏ quên bởi 1 nhóm người hành hương đã đến các đền thờ Shikoku trước khi tới đây. Trên đó có ghi dòng chữ “Lúc ban đầu, không có hướng tây hay hướng đông. Chỉ có 10 chiều vô tận.” Và bây giờ khi cầm chiếc nón trong tay tôi hỏi chàng thanh niên lúc trước 1 lần nữa là anh ta từ đâu đến, thì anh ta trả lời tôi rằng anh là con trai của 1 vị thầy canh đền ở Kanazawa, và anh ta thấy việc đọc kinh cho những người chết suốt ngày thật nhàm chán nên anh muốn trở thành 1 nông dân.

Không có hướng Đông hay hướng Tây. Mặt trời mọc ở hướng Đông và lặn ở hướng Tây, nhưng đây chỉ là sự quan sát thiên văn học. Nếu bạn biết rằng bạn không hiểu thế nào là Đông hay Tây tức là bạn đang tiến gần hơn đến sự thật. Bởi vì thật sự là không ai biết mặt trời từ đâu đến.

Trong 10 ngàn bài kinh thì có 1 bài đầy đủ ý nghĩa, có tất cả những điểm quan trọng nhất chính là bài “Bát nhã ba la mật” tâm kinh. Trong đó có đoạn:

“Này Xá Lợi Phất! Sắc chẳng khác không, không chẳng khác sắc, sắc tức là không, không tức là sắc. Thọ, tưởng hành thức cũng thế”

“Này Xá Lợi Phất! Tướng không của các pháp chẳng sinh, chẳng diệt, chẳng dơ, chẳng sạch, chẳng thêm, chẳng bớt.”

(Ngài Fukuoka muốn ám chỉ đến tính “Không” mà Đức Phật đã giảng dạy)

Một ngày khác trong khi đang cắt lúa, tôi nói với các cô cậu thanh niên trẻ, những người đang ngồi nghĩ bên cạnh đống rơm: “Tôi đang nghĩ về những cây lúa này khi nó được gieo trồng vào mùa xuân, sau đó hạt giống phát triển và bây giờ chúng ta đang thu hoạch, có vẻ như cây lúa đã chết. Sự thật thì điều này lập đi lập lại hàng năm, tức là sự sống vẫn tiếp tục trên cánh đồng này và hàng năm khi cây lúa chết cũng là lúc nó bắt đầu 1 sự sống mới. Có thể nói rằng các cây lúa mà chúng ta đang cắt chúng có sự sống liên tiếp nhau vĩnh cửu.”

Loài người thường nhìn sự sống và cái chết dưới 1 góc nhìn hạn hẹp. Sự sinh ra vào mùa xuân và sự chết đi vào mùa thu của các cây này có ý nghĩa gì? Mọi người nghĩ rằng sự sống là niềm vui và cái chết là nỗi buồn, nhưng những hạt thóc, nằm dưới đất và nảy mầm vào mùa xuân, sau đó lá và thân nó khô héo vào mùa thu vẫn chất chứa trong những hạt giống nhỏ bé của nó đầy đủ niềm vui của sự sống. Niềm vui của sự sống không tách rời khỏi cái chết. Cái chết chỉ là 1 sự ra đi tạm thời. Bạn nghĩ rằng hạt thóc nhỏ bé này - có niềm vui trọn vẹn của sự sống - lại không biết đến nỗi buồn của cái chết à?

Điều tương tự với lúa gạo và lúa mạch cũng xảy ra bên trong cơ thể con người. Hàng ngày tóc và móng tay của bạn mọc dài ra, 10.000 tế bào chết đi nhưng 10.000 tế bào khác lại được sinh ra; máu trong cơ thể bạn bây giờ không giống như hồi tháng trước. Khi bạn nghĩ rằng những đặc điểm của bạn sẽ được kế thừa và nhân giống bởi con cái, cháu chắt của bạn thì có thể nói rằng bạn đã chết đi và được sống lại mỗi ngày, và bạn sẽ còn sống nhiều đời nữa sau khi chết.

Nếu bạn hòa mình vào chu kỳ này, trải nghiệm nó, tận hưởng từng ngày trôi qua thì không còn có gì là cần thiết nữa. Nhưng đa số mọi người không thể tận hưởng cuộc sống của họ khi nó trôi qua và thay đổi từng ngày. Họ bám víu vào cuộc sống, bám vào những thứ mà họ đã trải nghiệm rồi, và thói quen bám víu này đem lại nỗi sợ về cái chết. Khi tập trung vào quá khứ, là những thứ đã trôi qua, hoặc là về tương lai, là thứ chưa đến, họ quên mất là họ đang sống trong hiện tại, ngay bây giờ. Họ trở nên hỗn loạn, nhìn cuộc sống của mình trôi qua như thể 1 giấc mơ.

“Nếu sự sống và cái chết là thật, vậy thì sự đau khổ của con người là không thể tránh khỏi?”

“Không có sự sống hay cái chết”

“Tại sao ông lại nói như thế?”

Thế giới bản chất nó là sự hợp nhất của vật chất trong dòng chảy của kinh nghiệm, nhưng tâm trí nhị nguyên của con người phân chia chúng thành những thứ đối lập như sự sống và cái chết, âm và dương, có và không. Tâm trí tin tưởng vào những giá trị tuyệt đối mà các giác quan tiếp nhận được và sau đó chuyển nó thành những đối tượng mà con người thường nhận thức chúng.

Các dạng của thế giới vật chất, các khái niệm về sự sống và cái chết, khỏe mạnh hay bệnh tật, vui vẻ hay đau khổ, tất cả đều xuất phát từ tâm trí của con người. Đức Phật từng dạy “Vạn vật là Không”, ngài chỉ ra rằng mọi thứ trong thực tại chỉ được tạo ra từ tâm trí của con người và ngài cũng cho biết các cảm xúc của con người thật ra chỉ là ảo giác.

“Ý ông là tất cả mọi thứ đều là ảo ảnh, không có gì hết sao?”

“Không có gì à? Rõ ràng là khái niệm “Không” vẫn còn trong đầu của cậu” , tôi nói với chàng trai trẻ : “Nếu bạn không biết bạn đến từ đâu và sẽ đi về đâu, vậy thì làm sao cậu chắc rằng cậu đang ở đây, đứng trước mặt của tôi? Sự tồn tại này là vô nghĩa à ?”

“………..”

Một buổi sáng nọ tôi nghe 1 cô bé 4 tuổi hỏi mẹ rằng : “Tại sao con lại được sinh ra ? Để đi đến trường mẫu giáo à ?”

Thông thường thì bà mẹ không thể thành thật trả lời theo kiểu: “Đúng rồi, vì vậy hãy đến trường đi”. Tuy nhiên bạn có thể thấy rằng thời nay đa số mọi người được sinh ra là để đi đến trường học.

Và mọi người học hành chăm chỉ tại các trường đại học để học về lý do tại sao họ được sinh ra. Các học giả và triết gia, ngay cả khi họ tự hủy hoại cuộc đời của mình, chỉ để có được sự thỏa mãn khi hiểu về điều này.

Nguyên thủy loài người không hề có mục đích. Bây giờ khi họ mơ mộng về 1 mục đích nào đó, họ gặp phải khó khăn khi đi tìm ý nghĩa cuộc sống. Nó giống như 1 cuộc đấu vật với chính mình. Mọi người không cần phải nghĩ về mục đích nào hay tìm kiếm nó. Hoặc đơn giản hơn bạn có thể hỏi đứa trẻ xem cuộc sống không mục đích thì có phải là không có ý nghĩa hay không, bọn trẻ không có khái niệm mục đích, chúng luôn hạnh phúc và vui vẻ bất kể thế nào.

Ngay từ khoảnh khắc con người bắt đầu đi học, nỗi khổ của họ bắt đầu. Loài người đã từng là 1 sinh vật hạnh phúc, nhưng họ đã tự tạo ra 1 thế giới khó khăn và bây giờ đang tranh đấu để thoát ra khỏi nó.

Trong tự nhiên, có sự sống và cái chết, và tự nhiên rất hạnh phúc.

Trong xã hội loài người, có sự sống và cái chết, và loài người sống trong đau khổ.

Những đám mây trôi lững lờ và ảo ảnh của khoa học

Sáng hôm nay tôi rửa những chiếc hộp đựng quýt ở bên dòng sông. Tôi ngồi trên 1 phiến đá phẳng và đôi bàn tay thì cảm nhận sự mát lạnh của dòng sông mùa thu. Những chiếc lá đỏ của cây thù du dọc theo con sông dường như nổi bật trên nền trời trong xanh khi vào thu. Tôi sững sờ trước vẻ đẹp của những cái cây trong khung cảnh tự nhiên dưới bầu trời xanh thẳm.

Trong khung cảnh giản dị và thanh bình này, mọi kinh nghiệm của thế giới đang hiện diện. Chúng có trong những dòng nước đang trôi, trong dòng chảy của thời gian, ở 2 bên bờ của dòng sông, trong ánh mặt trời và bóng râm, những chiếc lá đỏ và bầu trời xanh – tất cả có trong khoảnh khắc thiêng liêng, tĩnh lặng của thiên nhiên. Và con người chỉ là 1 phần nhỏ bé trong ấy.

Một khi ai đó thắc mắc, tò mò muốn biết thiên nhiên là cái gì, thì sau đó anh ta phải thắc mắc cái mà anh ta gọi là “cái đó” là gì và cái mà anh ta thắc mắc về việc “cái đó” là cái gì. Có thể nói là anh ta sẽ bắt đầu bước vào 1 thế giới với vô số những câu hỏi tiếp nối nhau không có kết thúc.

Để thấu hiểu được cái gì đã khiến anh ta có những sự tò mò, thắc mắc, cái gì đã làm cho anh ta kinh ngạc, anh ta có 2 con đường. Một là tự nhìn sâu vào chính mình, nhìn vào người mà đã hỏi: “Thiên nhiên là cái gì ?”

Hai là xem xét thiên nhiên và tách rời nó khỏi con người.

Con đường thứ nhất dẫn đến vùng đất của các triết lý và tôn giáo. Nhìn 1 cách lơ đãng, điều đó là không tự nhiên khi nhìn nước chảy từ trên cao xuống dưới thấp, nhưng hoàn toàn mâu thuẫn nếu như nhìn nước đứng yên và cây cầu chảy ngang.

Theo 1 cách khác, nếu ta chọn con đường thứ 2, cảnh vật được chia thành những hiện tượng tự nhiên khác nhau, nước, tốc độ dòng chảy, các con sóng, gió và mây trắng, tất cả những thứ riêng rẽ này trở thành đối tượng để xem xét, và nó lại dẫn đến các câu hỏi khác, và lại chia rẽ ra tiếp vô tận theo mọi hướng. Đây chính là con đường của khoa học.

Thế giới vốn dĩ rất đơn giản. Bạn để ý rằng khi đi ngang qua bãi cỏ cao thì bạn bị ướt vì những giọt sương còn đọng lại trên lá. Nhưng ngay từ cái khoảnh khắc mà con người tìm cách giải thích về giọt sương này 1 cách khoa học, họ bị giam cầm vĩnh viễn trong địa ngục của cái gọi là “trí tuệ”.

Các phân tử nước được hình thành từ nguyên tử hydro và oxy. Mọi người đã từng nghĩ rằng các hạt nhỏ nhất chính là nguyên tử, nhưng giờ thì họ lại tìm ra hạt nhỏ nhất lại là các hạt nhân bên trong nguyên tử. Và sau đó họ lại tìm ra bên trong các hạt nhân đó còn có các hạt nhỏ hơn nữa. Và giữa các hạt nhân nay thì có  hàng trăm loại hạt khác nhau và không ai biết được khi nào việc nghiên cứu, phân tích này sẽ kết thúc nữa.

Có thể nói là quỹ đạo xoay của các hạt electron với tốc độ cực cao trong nguyên tử hoàn toàn giống như sao chổi trong thiên hà. Với các nhà vật lý hạt nhân, thế giới của các hạt cơ bản cũng chính là vũ trụ. Và thêm nữa họ cũng tìm ra rằng song song với thiên hà mà ta đang sinh sống thì có vô số các thiên hà khác. Trong con mắt của các nhà vũ trụ học thì toàn bộ thiên hà của chúng ta trở nên vô cùng nhỏ bé.

Những người nghĩ rằng 1 giọt sương là đơn giản hoặc hòn đá nằm im là cố định thật ra là những kẻ ngốc, và những nhà khoa học biết rằng 1 giọt nước là cả 1 vũ trụ và hòn đá là 1 thế giới với các hạt cơ bản di chuyển với tốc độ nhanh như tên lửa là những kẻ thông minh theo kiểu ngốc. Hãy chỉ đơn giản nhìn vào thế giới này 1 cách đơn giản và vừa đủ. Còn nếu nhìn theo kiểu phức tạp, thế giới này trở nên mơ hồ và xa vời 1 cách đáng sợ.

Những nhà khoa học vui mừng khi nhận hòn đá vừa được đem từ mặt trăng biết về mặt trăng ít hơn là những đứa trẻ hát bài “Ông Trăng ơi, ông bao nhiêu tuổi?”. Basho (1 nhà thơ nổi tiếng của Nhật Bản 1644-1694) có thể cảm nhận vẻ đẹp của tự nhiên chỉ bằng việc ngắm nhìn hình ảnh phản chiếu của mặt trăng trên mặt ao tĩnh lặng. Tất cả những gì mà các nhà khoa học làm khi họ bay vào không gian và đặt chân lên mặt trăng bằng các đôi giày không gian của họ đó là làm mờ vẻ đẹp huy hoàng của mặt trăng 1 chút đối với hàng triệu con người và trẻ em yêu mến mặt trăng đang ở trên trái đất.

Thế nào mà mọi người lại nghĩ rằng khoa học đem lại lợi ích cho con người?

Ngày trước, ngũ cốc, lúa gạo được xay thành bột tại ngôi làng này bằng những chiếc cối đá dùng tay. Sau đó máy xay dùng sức nước ra đời, có sức mạnh và tốc độ hơn hẳn cối dùng tay, tận dụng năng lượng của dòng nước. Và cách đây không lâu, 1 con đập đã được xây dựng để tạo ra thủy điện và nhà máy xây xát dùng điện đã ra đời.

Sao bạn có thể nghĩ là những cỗ máy công nghệ cao này đem lại lợi ích cho con người? Để có thể xay thóc thành bột, đầu tiên nó phải được chà xát – để tạo ra hạt gạo trắng. Điều này có nghĩa là chà hạt thóc cho đến khi nó mất lớp vỏ trấu đi và giữ phần gạo trắng còn lại – tuy nhiên phần vỏ trấu này lại rất tốt cho sức khỏe – (Trong tiếng Nhật từ “phần còn lại” đọc là kasu – nó được ghép bởi 2 từ khác có nghĩa là “trắng” và “gạo”; từ vỏ trấu – nuka – được tạo thành bởi 2 từ là “gạo” và “sức khỏe”). Và vì thế, kết quả của công nghệ xây xát chính là tách rời vỏ trấu ra và tạo thành 1 thứ sản phẩm không hoàn hảo. Nếu cái thứ gạo trắng dễ tiêu hóa này trở thành thực đơn hàng ngày thì con người bị thiếu mất chất dinh dưỡng và việc bổ sung chất dinh dưỡng trở nên cần thiết. Bánh xe nước và nhà máy xây xát đã làm tất cả công việc của bao tử và ruột, và hậu quả là các cơ quan này trong cơ thể ta trở nên lười biếng và yếu dần đi.

Và điều tương tự xảy ra với xăng dầu. Dầu thô được hình thành khi cây cối từ thời cổ đại được chôn vùi dưới lớp đất sâu cùng với áp suất và nhiệt độ cao. Hợp chất này bị đào lên khỏi mặt đất, theo đường ống vận chuyển ra hải cảng, và sau đó được chở bằng tàu đến Nhật Bản và rồi được lọc thành các loại nhiên liệu như xăng, dầu, dầu nhờn tại các nhà máy lọc dầu lớn.

Bạn nghĩ thứ dầu hỏa này ấm hơn, tiện lợi hơn, nhanh chóng hơn là các cành cây thông và bách hương khi ta đốt nó trong cái sân trước nhà à? (Vào thời điểm hiện tại, thế giới đối mặt với vấn đề khan hiếm củi. Ông Fukuoka ngầm đề cập đến việc cần phải trồng cây. Nói 1 cách mở rộng, ông Fukuoka đã đưa ra 1 câu trả lời trực tiếp và khiêm tốn cho những nhu cầu của cuộc sống hằng ngày). Nhiên liệu cũng là thứ vật chất giống như cây cối. Xăng dầu phải đi 1 đoạn đường xa mới có thể đến đây.

Và bây giờ thì họ nói rằng nguyên liệu hóa thạch là không đủ, chúng ta cần phải phát triển năng lượng hạt nhân. Họ đi tìm kiếm các quặng uranium hiếm, nén nó thành nhiên liệu phóng xạ và sau đó đốt chúng trong 1 lò phản ứng hạt nhân khổng lồ, điều này không dễ dàng như là đốt những chiếc lá khô. Thêm nữa là sau khi những chiếc lá khô cháy hết thì chỉ để lại tro, nhưng khi các ngọn lửa hạt nhân cháy xong, thì chất thải phóng xạ vẫn còn rất nguy hiểm và vẫn tồn tại đến hàng ngàn năm sau.

Nguyên lý đó cũng đúng trong lĩnh vực nông nghiệp. Trồng 1 thứ lúa yếu, sức sống kém trong 1 cánh đồng ngập nước thì bạn rất dễ bị côn trùng tấn công và nhiễm bệnh. Nếu bạn sử dụng các loại lúa “biến đổi gene” này thì bạn sẽ bị lệ thuộc về các chất hóa học diệt côn trùng và phân bón hóa học.

Nói cách khác, nếu bạn trồng giống lúa nhỏ và khỏe mạnh trong 1 môi trường tự nhiên thì ta không cần sử dụng đến các chất hóa học nào cả.

Cày xới các cánh đồng lúa ngập nước với cái cày hoặc máy cày khiến cho đất đai bị cạn kiệt đi. Các cấu trúc tự nhiên bị bẻ gãy, giun đất và các loài côn trùng nhỏ khác bị tiêu diệt, đất trở nên cứng và mất hết sức sống. 1 khi điều này xảy ra thì cánh đồng cần phải được cày xới đều đặn hàng năm.

Nhưng nếu bạn sử dụng phương pháp canh tác tự nhiên, đất sẽ được cày xới 1 cách tự nhiên và vì thế bạn không cần dùng đến cái cày hay bất cứ 1 loại máy cày nào trên cánh đồng.

Khi đất trồng bị quét sạch hết các chất hữu cơ cũng như các vi sinh vật bị tiêu diệt thì việc sử dụng các loại phân bón hóa học trở nên cần thiết. Nếu phân bón hóa học được sử dụng thì lúa phát triển nhanh và cao, cỏ dại cũng thế. Và sau đó thuốc diệt cỏ lại được sử dụng tiếp và mọi người cho rằng tất cả những việc này đem lại lợi ích cho con người.

Nhưng nếu cỏ ba lá được trồng chung với ngũ cốc, và tất cả rơm cũng như các thứ hữu cơ thừa được trả về cánh đồng thì ta có thể trồng trọt mà không cần dùng thuốc diệt cỏ, thuốc diệt côn trùng hoặc phân ủ.

Trong nông nghiệp, có rất ít những thứ không thể loại bỏ. Các loại phân ủ, thuốc diệt cỏ, thuốc diệt côn trùng, các loại máy móc là không cần thiết. Nhưng nếu họ tạo ra điều kiện khiến chúng trở nên cần thiết thì họ cần đến sức mạnh của khoa học.

Tôi đã chứng minh ngay trên các cánh đồng của mình đó là làm nông nghiệp theo phương thức canh tác tự nhiên cho năng suất tối ưu hơn đối với nông nghiệp khoa học hiện đại. Nếu kết quả của cách này tối ưu hơn cách của các nhà khoa học, cũng như tiết kiệm sức người lẫn tài nguyên, vậy công nghệ khoa học đem lại lợi ích gì?

...Còn tiếp...